Nasıl Milyoner Oldu Serisi ile 2007’den 2017’ye 10 yıllık süreçte milyoner olma serüvenimi detaylarıyla anlatmıştım. 2017’den bu yana ise portföyümle ilgili herhangi bir bilgi vermemiştim. Aslında kimsenin ilgisini çekeceğini düşünmediğim için paylaşmadım. Ayrıca öyle sürekli al-sat yapan biri olmamam ve yatırım anlamında kimseyi yönlendirmek istemememin de etkisi oldu. Fakat bir finansal özgürlük yolcusu olarak portföydeki ilerlememizi paylaşmanın ilgilenenlere az da olsa moral olabileceğini düşünerek fikrimi değiştirdim. Artık aylık olarak portföyün durumunu bir yazıyla göstereceğim.
En son neredeyse 2 yıl önce portföy durumunu yazdığım için arada geçen sürede olanları sadece özet geçeceğim. Bundan sonra aylık yazacağım için daha kompakt bir tasarım çıkarabilirim (okuması da daha kolay olur herhalde).
2017 sonu itibarıyla portföyün durumu şu şekildeymiş:
2017 – 31 Aralık itibarıyla (tutarlar o günün parası
değeriyledir)
Dönem Sonu Varlıklar – 1.046.018 TL
- 277.000 TL değerinde Ev
- 75.000 TL değerinde 1+1
- 60.000 TL değerinde Araba
- 136.590 TL değerinde Altın (870 gram)
- 86.744 TL değerinde ABD Piy. Hisse
- 290.486 TL değerinde Dolar
- 77.950 TL değerinde Kira Sertifikası
- 17.287 TL değerinde Türk Lirası Mevduat
- 24.961 TL değerinde BES bakiyesi
Dönem Sonu Borçlar – 0 TL
Dönem Sonu Net Birikim – 1.046.018 TL
Tasarruf ve Yatırımlar
Sürekli vurgulamakta mahzur görmediğim: Milyoner Olmak için Yapmanız Gereken İki Temel Şey‘in tasarruf ve yatırım olduğunu tekrar söylemeden başlamayayım.
Maaştan Tasarruflarımız
Bu yazıda son kez daha önce kullandığım bir yapıyı kullanıyorum. Bloga bu yazıyla başlayanları öncelikle: Tasarrufun önemi için ilk sayılara bakmalarını rica edeceğim: “Nasıl Milyoner Oldu” Serisi İş hayatım boyunca aldığım ortalama maaşlarım:
- 2007 – 1.650 TL – 1.270 $
- 2008 – 2.000 TL – 1.560 $
- 2009 – 2.600 TL – 1.660 $
- 2010 – 3.000 TL – 1.990 $
- 2011 – 4.000 TL – 2.390 $
- 2012 – 4.500 TL – 2.500 $
- 2013. – 5.200 TL – 2.720 $
- 2014 – 5.600 TL – 2.550 $
- 2015 – 6.100 TL – 2.240 $
- 2016 – 9 ay ort. net – 6.200 $ (3 ay işsiz)
- 2017 – 4 ay ort. net – 6.200 $ / 7 ay 7.000 TL – 1.890 $ (1 ay işsiz)
- 2018 – 7 ay ort. net – 6.500 $ / 3 ay 7.200 TL – 1.800 $ (2 ay işsiz)
- 2019 – 7 ay ort. net – 6.700 $ (4 ay işsiz, halen de işsiz 0 )
Hatırlayanlar olacaktır belki; 2018’de tekrar yurtdışına giderek oradaki işime dönmüştüm. 2019’da da yine Türkiye’ye dönüş yaptım, fakat buradaki eski işime değil. Artık işsizim! Bu kendi isteğimle alınmış bir karar, özel nedenleri var. Fakat bunlar sağlık gibi herhangi bir sorundan kaynaklanmıyor. ABD’de tek başına kalmak zor geldiği için döndüm ve ailemi de alarak tekrar gitmek istediğim için Türkiye’de bir iş aramadım. Bu yazıda çok da fazla değinmeyeceğim bu hususa, belki ayrı bir yazıda daha çok konuşuruz.
Tasarruf konusunda dönersek; milyoner olmak bizi bozdu biraz 0 İlk defa yüksek maaşa rağmen tasarruf oranımızda önemli bir düşüş görüyorsunuz. Eşimin maaşının tamamı TR’deki harcamalarla sıfırlandı! Benim maaşım da ABD’de biraz konforlu yaşam tercih etmem ve aile için hediye harcamaları nedeniyle tasarruf oranı çok düşük kaldı, tabii 23 ayın 6sından işsiz olmamın da etkisi var. Oran olarak ortaya net bir rakam koyamıyorum bu sefer. Çok hareketli bir dönem olduğundan (iki ev, iki araba, sürekli uçuşlar..) harcamalarla ilgili sağlam notlar da alamadım. Ama yaklaşık olarak tasarruf oranımız %15 diyebilirim. %50’lileri ve üstünü gören bi aile olarak, evet milyonerlik bizi bozdu..
Yatırımlar
Yine daha önceki seri formatında yatırımlardan bahsedeceğim. Sadece kapsamı 23 aylık dönem olacak.
Bilançomuzdaki en büyük kalem 12 yıldır oturduğumuz evimizdi, artık değil! Çünkü değeri çok yavaş artıyor 0 Tabi havuzun büyümesinin etkisi de var 0
Klasik değerlemeyle bu sefer 2017’den 2019’a getiriyorum. 2019 Kasım için evimizi bilançoya % 14,61 artırarak 317.000 TL olarak yazıyoruz. (artış kaynak: tcmb)
Ayrıca bir de en kötü yatırımım 1+1’i bildiğiniz üzere hiçbir değer artışı olmadan bilançoda tutuyoruz. Cüzi miktarda kira getirisi bahsetmeye değer bulmadığım için gözardı ediyorum.
ABD’ye 2018’de gittiğimde 21.300 $’a (vergisi sadece 1.254 $’ydı!! 2.500 motor aracı burada alsaydım tahmini vergisi 40.000 $ olurdu…) sıfır kilometre bir araba almıştım. Bir yıldan biraz fazla süre kullandım fakat küçük bir kaza nedeniyle aracın değerinde yüksek oranda kayıpla (kaza küçük kayıp büyük) sadece 13.000 $’a satabildim. Yanlış bir karardı sıfır araç almak, daha uzun süre kalacağıma ilişkin varsayımım tutmadı.
Türkiyedeki arabamız sağ salim duruyor. Aracın değerinde bir artış var fakat bu tamamen yeni gelen araçların daha yüksek kurdan satılması nedeniyle (arabasının değeri arttığı için kendini iyi hissedenlerin, eskisini satınca yeni alacakları araba fiyatlarına da bakmalarını tavsiye ederim.).. Ben de bilançoda 60.000 TL’den tutmaya devam ediyorum. Neden? Çünkü bu değer artışı uzun vadede yerini aracın eskimesinden dolayı kayba bırakacak, bu süreçte gereksiz artışa neden olmasını istemiyorum.
Kira Sertifikası ve Vadeli Mevduat
Nasıl Milyoner Oldu Serisinin sekizinci sayısında kira sertifikasından kısaca bahsetmiştim. 2018 ve 2019’da yeni kira sertifikası alamadım, çünkü bireysel yatırımcı için pek satış yapmadı Hazine ve bu nedenle bankalarda ikincil piyasada kağıt kalmadı. Kasım 2019 itibarıyla elimde çok az miktarda kira sertifikası kaldı (28.157 TL). Ben de 2018 ve 2019’da faizlerin yükselmesiyle mevduatçı teyzeleri takip ederek vadeli mevduat yaptım. Açıkçası 31 Ağustos 2018’de vadeli mevduat stopaj oranlarının sıfıra kadar düşürülmesi kararımda çok büyük etkisi olduğunu itiraf etmeliyim (Tabii ki yüksek oranların da) Yine de portföyümün büyük çoğunluğunu oluşturan dolardan fazla bozdurmadım ve potansiyel kaybım hayli fazla. Dolar bölümünde daha detaylı anlatacağım.
Kasım 2019 itibarıyla 192.481 TL, günlük olarak işleyen bir vadeli hesapta (yıllık brüt %11,75 oranıyla) bulunuyor.
2017 sonunda 870 gram altını yılsonu için 157 gr./TL’den değerleyip, 136.590 TL olarak bilançoda görmüştünüz. Genellikle altına pek dokunmuyordum, fakat 2018’de faizlerin yükseleceği (herkes gibi) beklentisiyle altının tamamını sattım! Çok büyük bir hata olduğunu bugün anlayabiliyoruz! İş işten geçti ama eğer satmasaydım, bugün 270 gr./TL ile 234.900 TL değerinde olacaktı. Onun yerine ben dolarda bekledim (yani 6,85lerde satmadım, bugün 5,75)…
Yaptığım en büyük yatırım hatalarından biri olabilir. Daha sonrasında da hep biraz düşsün de alayım diye fırsat kolladım ama^ (Altının diğer yatırım araçlarına göre bu süreçte ne kadar kazançlı olduğunu görmek isterseniz: ilgili yazım)
ABD’de bulunduğum sırada yaptığım bazı hisse senedi yatırımlarım olduğundan (ilgilenenler olursa nasıl olduğu hakkında iki yazı kaleme almıştım: Yurtdışı Pisayalarda İşlem Yapmak ve Vergi Konusu) daha önceki yazıları okuyanlar haberdardır.
2018 ve 2019, tasarruf ve yatırım anlamında neredeyse kayıp yıllar oldu desem yanlış olmaz. Hem boş kalan kiralık ev gibi işsiz olduğum aylar hem de doğru olmayan yatırım kararlarım bu sonuçta etkili oldu. Borsada ise dolar bazında pek kazançlı bir dönem değildi benim için. Biraz da yukarıda bahsettiğim gibi dünyada faiz oranlarının artmasını beklerken tam tersi olunca borsanın yükselişine (ABD borsaları) katılamadım. Örneğin 2018’de artık borsalar çok yüksek, düşsün de o zaman alayım diye beklerken, son bir yılda S&P500 %25’ten fazla yükseldi.. Bense bu kervana 2019’un ikinci yarısında katıldım..
Not: Son dönemde yaptığım bütün alımları Robinhood isimli dijital yatırım uygulamasıyla yapıyorum. Neden, çünkü hiçbir komisyon ve masraf yok!
Amazon 2017 sonu itibarıyla Amazon’un hisse değeri 1.169 $, elimdeki 11 hissenin toplam değeri; 12.859 $, 48.478 TL olmuştu.
- 2018 Şubat ayında ise bu hisselerin tamamını 1.340 $’dan sattım. Evet kazançlı şekilde ayrıldım hisseden, fakat satmasam şu an değeri 1.800 $ civarında!
Altın satarken düşündüğüm gibi artan faizlerle borsanın inişe geçeceğini düşündüğümden değerli gördüğüm Amazon hisselerimi sattım. O günden bu yana da hayıflanarak bakıyorum..
- 2017 sonu itibarıyla Netflix’in hisse değeri 191 $, elimdeki 45 hissenin toplam değeri; 8.595 $, 32.403 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla Netflix’in hisse değeri 312 $, elimdeki 45 hissenin toplam değeri; 14.040 $, 80.730 TL oldu.
Satmayıp elimde tuttuğum Netflix geçen süreçte kazançlı oldu, özellikle TL bazında. Fakat 2018’in martından bu yana fiyatı 300 $’lar civarında, yani son dönemde pek de kazandırmadı.
- 2017 sonu itibarıyla Tesla’nın hisse değeri 311 $, elimdeki 5 hissenin toplam değeri; 1.555 $, 5.862 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla Tesla’nın hisse değeri 329 $, elimdeki 5 hissenin toplam değeri; 1.645 $, 9.458 TL oldu.
Tesla ve benim için heyecanlı bir dönemdi, 185$ lara kadar düşmüştü ama tekrar başladığı noktaya geri döndü. TL bazında yine fena sayılmayacak bir oran.
Bizde yasaklanmasıyla ismini duyduğunuza emin olduğum UBER Mayıs 2019’da 45$’dan halka arz edildi. Ben de önce 42 $’dan, daha sonra 36,50 $, 34 $, 30 $ olmak üzere çeşitli zamanlarda, farkettiğiniz gibi maalesef düşerken, alım yaptım.
- Kasım 2019 itibarıyla UBER’in (maliyetim ortalama 37,26$ ) hisse değeri 29,50 $, elimdeki 375 hissenin toplam değeri; 11.062 $ (maliyetim 13.972 $), 63.609 TL oldu.
En kötü yatırımları yaptığım bu dönemdeki bir diğer başarısızlık da UBER oldu. Biraz gaza geldim ilk alırken ve sonrasında düşüşlerde maliyet düşürüyorum diye.. Sanırım mecburen uzun vadeli yatırımcı oldum UBER’de!
ETF’lerin ne olduğu hakkında bir yazı (link) hazırlamıştım 2018’de. Bu yıl da hisse seçerek yatırım yapmak yerine ETF’lerle endekslere pasif yatırımdan bahsettiğim bir yazım (link) vardı. Konuyla ilgili bilgi sahibi olmak isteyenler önce bu yazılara bakabilir.
Gördüğünüz üzere spesifik olarak hisse seçerek pek alım yapmadım bu süreçte (UBER ve birazdan bahsedeceğim aylık temettü veren hisseler dışında). Faizlerin bırakın artmayı, tekrar düşmeye başlamasıyla birlikte biraz geç de olsa borsa yatırımı yapmaya başladım.
- Kasım 2019 itibarıyla Vanguard Total Stock Market ETF değeri 160$ (maliyetim 150$), elimdeki 15 hissenin toplam değeri; 2.400 $, 13.800 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla Vanguard S&P 500 ETF değeri 288$ (maliyetim 275$), elimdeki 15 hissenin toplam değeri; 4.320 $, 24.840 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla Vanguard High Dividend ETF değeri 92$ (maliyetim 89$), elimdeki 17 hissenin toplam değeri; 1.564 $, 8.993 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla Vanguard FTSE Emerging Markets Fund ETF değeri 42$ (maliyetim 41,50$), elimdeki 19 hissenin toplam değeri; 798 $, 4.589 TL oldu.
Toplamda 9.082 $ değerinde ETF ile dönemi kapatmışız. Bundan sonra da ETF lere daha çok ağırlık vereceğimi düşünüyorum.
Her ay istisnasız temettü ödeyen hisseler hakkında bir yazı (link) hazırlamıştım geçen ay. Çok yüksek meblağlarda olmasa da denemek için bu hisselerin bazılarından aldım.
- Kasım 2019 itibarıyla Realty Income Corporation hisse değeri 77$ (maliyetim 80,66$), elimdeki 14 hissenin toplam değeri; 1.078 $, 6.199 TL oldu.
- Kasım 2019 itibarıyla LTC Properties hisse değeri 46,65$ (maliyetim 51,64$), elimdeki 20 hissenin toplam değeri; 933 $, 5.364 TL oldu.
Kasım 2019 itibarıyla Main Street Capital Corporation hisse değeri 42,37$ (maliyetim 42,68$), elimdeki 15 hissenin toplam değeri; 636 $, 3.655 TL oldu.
2017’den bu yana dolar beye çok bağlanmışım. Büyük bir yanlıştı: 2017’ye göre evet artıdayım TL bazında, fakat 2018 ve 2019’daki kaçırdığım fırsat maliyeti açısından bakarsak durum değişiyor..
Mesela 2018’de dolar 6,5ları gördüğünde satıp TL vadeli mevduat yapanlar çok kazançlılar. Eylül 2018’de 6,5dan 100.000$ bozdurup TL vadeli mevduat yapan biri 1 yılın sonunda i35.000$danfazlaya ulaşabilirdi! Dolar bazında %35 kazanç…
Olmadı, artık önümüzdeki maçlara bakcaz 🙂 Daha önce defalarca çok iyi bir yatırımcı olmadığımı söylemiştim.
Dolarda geçen bu 23 aylık dönemde küçük miktarlarda aldım, sattım vss hesap çok hareketliydi. Ama durum tespiti yaptığımız için sadece yılsonu bakiyemizi veriyorum: 65.345 $ olarak gerçekleşmiş. Bu rakamın Türk Lirası karşılığı da 5,75 $/TL kurundan 375.733 TL olmaktadır.
Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)
2018-2019 döneminde azar azar da olsa katkı yapmaya devam ettik: Kasım 2019 itibarıyla 45.863 TL değere ulaşmış. BES portföyünün dağılımı şu şekilde:
- %50 hisse senedi fonu,
- %35 devlet borçlanma araçları fonu
- %15 altın fonu
Fonlardaki değer artışlarına göre tekrar bu oranlara dönecek şekilde bir yapıyı tercih ettim. Örneğin altın çok artıp değeri portföyün %20’sine gelince sistem altın fonundan satış yapıp diğerlerine geçiyor.
2019 – 29 Kasım itibarıyla (tutarlar günün parası
değeriyledir)
Dönem Sonu Varlıklar – 1.315.472 TL
- 317.000 TL değerinde Ev
- 75.000 TL değerinde 1+1
- 60.000 TL değerinde Araba
- 221.238 TL değerinde ABD Piy. Hisse
o 14.040 $, 80.730 TL Netflix
o 1.645 $, 9.458 TL Tesla
o 11.062 $, 63.609 TL UBER
o 9.082 $, 52.221 TL ETFler
o 2.647 $, 15.220 TL Aylık Temettü Hisseleri
- 375.733 TL değerinde Dolar
- 28.157 TL değerinde Kira Sertifikası
- 192.481 TL değerinde TL Vadeli Mevduat
- 45.863 TL değerinde BES bakiyesi
Dönem Sonu Borçlar – 0 TL
Dönem Sonu Net Birikim – 1.315.472 TL ( 228.776 $)
Değerlendirme
2017’de %50 tasarruf oranını gören Milyoner ailesi, o günden bu yana artan gelire rağmen tasarrufu %15’lerde kalmış.. Zaten iyi bir yatırımcı da değil, bir koyup üç alamıyor.. Neredeyse 2 yıllık sürede portföy tasarruf ve yatırımla sadece %25,8 artabilmiş. Bu sürede enflasyon %33,62 (23 aylık) artmış, dolar %49 yükselmiş, Mr. Milyoner izlemiş tabiri caizse..
Neden böyle oldu? Muhasebe ve istatistikler bazen hileli olabiliyor. Evet portföy çok az artmış ama buna neden olan 3 kalem var: Oturduğumuz ev, kiralık ev ve araba. Bu üç kalemin ikisi zaten hiç artmamış, diğeri de enflasyonun yarısından az. Bu ev/araba dışındaki portföye bakarsak %25,8 yerine %36,2 artış görüyorum. Enflasyondan iyi tamam ama yine de dolardan kötü. Bunun tasarrufun azalmasından sonra en önemli nedeni de altın satıp 100.000 TL’lik kazançtan vazgeçmek oldu sanırım. Eğer altın duruyor olsaydı, ev/araba dışı portföy artışı %51 olacaktı. Nasip.. Yine de bardağın dolu tarafından bakıp artık oturduğumuz ev hariç de milyoner olduğumuza (neredeyse 2 bin eksik çaktırmayın 🙂 ) odaklanabiliriz.
Yanlışlar yapıldı, içler çekildi, hayıflanmalar da eksik kalmadı. Ama olan oldu, geçen geçti 🙂 Dersleri çıkardık fakat şimdi önümüzde belirsiz bir dönem var. İşsiz olduğum için gelirim yok, eşimin maaşından da anlamlı bir tasarruf edemediğimizi gördük. Bakalım önümüzdeki Aralık 2019 portföyü nasıl görünecek, 2020’ye nasıl başlayacağız? Siz de kendinize bu soruları soruyor musunuz?
Yazıyı beğendiyseniz diğer popüler yazılarım:
- Bireysel Finans Nedir? Neden Önemlidir?
- Cep Telefonu Faturası Ne Kadar Olmalı?
- Ev Almak Akıllı Bir Yatırım mı?
- Araba Almak Mantıklı mı?
- FIRE : Finansal Bağımsızlık ve Erken Emeklilik
- Parayla Satın Alabileceğiniz En Değerli Şey Nedir?
Yeni yazılar için Twitter, Facebook ve Instagram hesaplarından takipte kalın! Beğendiyseniz lütfen sosyal medyada paylaşın! Soru ve görüşlerinizi de yorum olarak bırakın! Teşekkürler
Bir yanıt yazın